Przygotowując się tuż przed maturą do ostatecznej konfrontacji z materiałem z języka polskiego, zapewne zadajecie sobie pytanie – od czego zacząć? Odpowiedzi jest wiele i każdy z Was musi znaleźć właściwą metodę.

Na początek proponuję przypomnieć sobie lektury, które na pewno omawialiście w szkole w ciągu ostatnich sześciu lat. Są one zaznaczone na czerwono. Tak zwane „lektury z gwiazdką” muszą być Wam znane doskonale! Dlatego też koniecznie powtórzcie sobie ich treść, imiona i losy głównych bohaterów; przypomnijcie sobie miejsca, w których postaci przebywały; określcie ich problemy, z którymi się borykały. Zwróćcie też uwagę na konwencje, w jakich autorzy stworzyli swoje dzieła. I nazwijcie motywy, jakie pojawiają się w tych tekstach.

Poza lekturami obowiązkowymi na lekcjach spotkaliście się z ogromną liczbą wierszy i innych tekstów literackich, które omawialiście w całości lub we fragmentach. Poniższa lista prezentuje niektóre z nich i daje Wam szansę na odświeżenie w pamięci tytułów dzieł i nazwisk autorów – według podziału na epoki literackie.

Pamiętajcie, że nie wszystkie wymienione tytuły – poza tekstami zaznaczonymi na czerwono – musiały być omawiane w Waszych klasach. Wybór zależał od Waszych nauczycieli. Poniżej spisane są tytuły najczęściej wybierane przez polonistów. Oprócz nich zapewne poznaliście inne teksty. Przejrzyjcie swoje podręczniki, zeszyty i uzupełnijcie swoje listy lektur.

Zauważcie też, że oprócz tekstów literackich znacie też wiele dzieł malarskich, rzeźb, filmów, seriali, piosenek, spektakli teatralnych. One też mogą Wam się przydać na egzaminie z języka polskiego. Warto więc również przypomnieć sobie inne teksty kultury omawiane podczas lekcji języka polskiego – oraz te, które sami poznaliście.

Podkreślam jeszcze raz – poniższa lista została sporządzona wyłącznie w celach pomocniczych. Zawiera tytuły lektur obowiązkowych (zgodnie z Informatorem maturalnym) – zaznaczone są one na czerwono. Pozostałe teksty mogły być omawiane na lekcjach, lecz nauczyciele nie musieli sięgnąć do każdego z nich. Lista nie wyczerpuje materiału omawianego w gimnazjum i liceum!

Antyk

• Platon – Państwo
• Marek Aureliusz – Rozmyślania
• mitologia grecka
  • np. mit o Prometeuszu, o powstaniu świata, o Orfeuszu i Eurydyce, o Demeter i Korze, o Syzyfie, legendy tebańskie (mit o Edypie)
• Tyrtajos – liryki
• Safona – liryki
• Anakreont – liryki
• Homer – Iliada, Odyseja
• Sofokles – Król Edyp, Antygona
• Horacy – Wybudowałem pomnik, Do Leukonoe

Biblia

• Księga Rodzaju (Stworzenie świata, Upadek pierwszych ludzi)
• Księga Hioba
• Księga Psalmów
• Pieśń nad Pieśniami
• przypowieści ewangeliczne (o siewcy, o miłosiernym Samarytaninie, o synu marnotrawnym, o chwaście, o robotnikach w winnicy)
• Pierwszy List św. Jana Apostoła (O źródle miłości)
• Pierwszy List św. Pawła Apostoła do Koryntian (Hymn o Miłości)
• Apokalipsa św. Jana

Średniowiecze

• św. Augustyn – Wyznania
• św. Tomasz z Akwinu – Summa teologiczna
• Bogurodzica*
• Lament świętokrzyski
• Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią
• Legenda o św. Aleksym
• Kwiatki świętego Franciszka (Pochwała stworzenia)
• Król Artur i rycerze Okrągłego Stołu
• Dzieje Tristana i Izoldy
• Pieśń o Rolandzie
• Gall Anonim – Kronika polska
• Dante Alighieri – Boska Komedia

Renesans

• Erazm z Rotterdamu – Pochwała głupoty
• Niccolo Machiavelli – Książę
• Jan Kochanowski – Pieśni* (wybrane)
  • Pieśń XXV (Czego chcesz od nas, Panie…)
  • Pieśń IX  z Ksiąg pierwszych (Chcemy sobie być radzi…)
  • Pieśń III (Nie wierz Fortunie, co siedzisz wysoko…)
  • Pieśń IX  z Ksiąg wtórych (Nie porzucaj nadzieje, / Jakoć się kolwiek dzieje…)
  • Pieśń XXIV (Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony…)
  • Pieśń XIV  (Wy, którzy Pospolitą Rzeczą władacie…)
  • Pieśń świętojańska o Sobótce
• Jan Kochanowski – Fraszki* (wybrane)
  • Na swoje księgi
  • Na zdrowie
  • Do gór i lasów
  • Do snu
  • O doktorze Hiszpanie
  • Na lipę
  • Na dom w Czarnolesie
  • O żywocie ludzkim
  • Człowiek boże igrzysko
• Jan Kochanowski – Treny*
  • Tren V * (Jako oliwka mała pod wysokim sadem…)
  • Tren VII* (Nieszczesne ochędóstwo, żałosne ubiory…)
  • Tren VIII* (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim…)
  • Tren IX  (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze…)
  • Tren X  (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi sie podziała?...)
  • Tren XI  („Fraszka cnota”, powiedział Brutus porażony…)
  • Tren XIX albo Sen (Żałość moja długo w noc oczu mi nie dała…)
• Jan Kochanowski – Psałterz Dawidów (np. Psalm 130 lub inny)*
• Miguel de Cervantes Saavedra – Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy
• Giovanni Boccaccio – Sokół
• William Szekspir – Romeo i Julia, Makbet, Hamlet

Barok

• Mikołaj Sęp Szarzyński – Sonety
  • Sonet IV  (O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem)
  • Sonet V  (O nietrwałej miłości rzeczy świata tego)
• Daniel Naborowski – Krótkość żywota
• Jan Andrzej Morsztyn – Do trupa
• Jan Chryzostom Pasek – Pamiętniki
• Molier – Świętoszek, Skąpiec

Oświecenie

• Ignacy Krasicki – wybrane bajki*
  • Kruk i lis
  • Jagnię i wilcy
  • Wilk i owce
  • Lew pokorny
  • Podróżny
• Ignacy Krasicki – satyry
  • Pijaństwo
  • Żona modna
  • Do króla
• Ignacy Krasicki – Monachomachia
• Franciszek Karpiński – Laura i Filon
• Jonathan Swift – Podróże Guliwera
• Józef Wybicki – Pieśń Legionów Polskich we Włoszech

Romantyzm

• Johann Wolfgang Goethe – Król olch
• Johann Wolfgang Goethe – Cierpienia młodego Wertera
• Johann Wolfgang Goethe – Faust
• Adam Mickiewicz
  • Oda do młodości
  • Romantyczność
  • Stepy akermańskie
  • Bakczysaraj w nocy
  • Ajudah
  • Bakczysaraj
  • Burza
  • Dziady cz. II*
  • Dziady cz. III*
  • Pan Tadeusz* 
  • Konrad Wallenrod
  • Reduta Ordona
• Juliusz Słowacki 
  • Kordian
  • Fantazy
  • Balladyna
  • Grób Agamemnona
  • Hymn (Smutno mi, Boże!)
  • Testament mój
• Zygmunt Krasiński – Nie-Boska Komedia
• Cyprian Kamil Norwid
  • Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie…
  • Fortepian Szopena
  • Bema pamięci żałobny – rapsod
• Aleksander Fredro – Zemsta*

Pozytywizm

• Aleksander Świętochowski – My i wy
• Adam Asnyk – Do młodych
• Maria Konopnicka – nowele
  • Miłosierdzie gminy
  • Dym
  • Mendel Gdański
• Bolesław Prus – Lalka*
• Bolesław Prus – nowele
  • Kamizelka
  • Katarynka
  • Antek
• Eliza Orzeszkowa – nowele
  • A…B…C…
  • Dobra pani
• Eliza Orzeszkowa – Nad Niemnem
• Henryk Sienkiewicz* – Krzyżacy lub Potop, lub Quo vadis
• Henryk Sienkiewicz – nowele
  • Latarnik
  • Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela
  • Janko Muzykant
• Fiodor Dostojewski – Zbrodnia i kara
• Honoriusz Balzak – Ojciec Goriot
• Emil Zola – Nana
• Gustaw Flaubert – Pani Bovary
• Lew Tołstoj – Anna Karenina
• Karol Dickens – Opowieść wigilijna
• Arthur Conan Doyle – Przygody Sherlocka Holmesa

Młoda Polska

• Stanisław Przybyszewski – Confiteor
• Kazimierz Przerwa – Tetmajer
  • Evviva l’arte!
  • Koniec wieku XIX
  • Melodia mgieł nocnych
  • Nie wierzę w nic
• Leopold Staff
  • Kowal
  • Deszcz jesienny
• Jan Kasprowicz
  • Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach
  • Dies irae
  • Księga ubogich
• Stanisław Wyspiański – Wesele*
• Władysław Stanisław Reymont – Chłopi
• Stefan Żeromski
  • Ludzie bezdomni
  • Syzyfowe prace
• Joseph Conrad – Jądro ciemności

Dwudziestolecie międzywojenne

• Julian Tuwim
  • Colloqium niedzielne na ulicy
  • Do krytyków
  • Mieszkańcy
  • Bal w Operze
  • Słowisień
• Jan Lechoń
  • Herostrates
• Maria Pawlikowska – Jasnorzewska
  • Miłość
• Julian Przyboś
  • Notre Dame
• Bruno Jasieński
  • But w butonierce
• Konstanty Ildefons Gałczyński
  • Serwus, madonna
• Józef Czechowicz
  • Mały mit
• Bolesław Leśmian
  • W malinowym chruśniaku
  • Ballada bezludna
  • Dusiołek
• Bruno Schulz – Sklepy cynamonowe* (lub inne opowiadanie)
• Witold Gombrowicz – Ferdydurke* (fragment lub całość)
• Stanisław Ignacy Witkiewicz – Szewcy
• Zofia Nałkowska – Granica
• Michaił Bułhakow – Mistrz i Małgorzata
• Franz Kafka – Proces
• Stefan Żeromski – Przedwiośnie

Literatura wojenna i współczesna

• Krzysztof Kamil Baczyński
  • Pokolenie
  • Niebo złote ci otworzę…
  • Historia
• Tadeusz Borowski
  • U nas w Auschwitzu
  • Proszę państwa do gazu
• Gustaw Herling-Grudziński – Inny świat
• Hanna Krall – Zdążyć przed Panem Bogiem
• Aleksander Kamiński – Kamienie na szaniec
• Miron Białoszewski – Pamiętnik z powstania warszawskiego
• Arkady Fiedler – Dywizjon 303
• Antoine de Saint Exupery – Mały Książę
• Ida Fink – wybrane opowiadanie
• Albert Camus – Dżuma
• George Orwell
  • Folwark zwierzęcy
  • Rok 1984
• Sławomir Mrożek – Tango
• Umberto Eco – Imię róży
• Czesław Miłosz
  • Campo di Fiori
  • Który skrzywdziłeś
  • Piosenka o końcu świata
• Tadeusz Różewicz
  • Ocalony
  • Na odejście poety i pociągu osobowego
• Zbigniew Herbert
  • Apollo i Marsjasz
  • Przesłanie Pana Cogito
  • H.E.O.
  • Stary Prometeusz
• Wisława Szymborska
  • Dwie małpy Bruegela
  • Monolog dla Kasandry
• Miron Białoszewski
  • Karuzela z madonnami
  • Szare eminencje zachwytu
  • Podłogo, błogosław
• Stanisław Barańczak
  • Określona epoka
• Ryszard Kapuściński – Podróże z Herodotem
• Stanisław Lem – Cyberiada, Bajki robotów
• Małgorzata Musierowicz – Kwiat kalafiora
• J.R.R. Tolkien – Hobbit, czyli tam i z powrotem