• (L) Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem

W reportażu Ryszarda Kapuścińskiego czytamy o podróżach pisarza do krajów, w których jako wysłannik gazety miał on gromadzić materiały na temat życia i obyczajów mieszkańców. Wraz z autorem odwiedzamy Indie, Chiny, Egipt czy Kongo, ale również starożytne krainy. Dzieje się tak dlatego, że oprócz relacji z podróży służbowych Kapuściński zamieszcza obszerne fragmenty Dziejów Herodota – podróżnika, filozofa i – jak często się podkreśla – pierwszego geografa. Obie narracje – współczesnego dziennikarza i starożytnego badacza – są pełne przemyśleń na temat kultury i obyczajów, przemian społecznych i praw rządzących światem. Podróż jest zatem pretekstem do snucia refleksji o życiu i o człowieku w ogóle. Bo według Kapuścińskiego Podróż nie zaczyna się w momencie, kiedy ruszamy w drogę i nie kończy, kiedy dotarliśmy do mety. W rzeczywistości zaczyna się dużo wcześniej i praktycznie nie kończy się nigdy, bo taśma pamięci kręci się w nas dalej, mimo że fizycznie dawno już nie ruszamy się z miejsca.

• (L) Juliusz Słowacki, Kordian

W dramacie romantycznym Słowackiego (w akcie II) główny bohater odbywa podróż po Europie, szukając sensu swojego życia. Sytuacje, w których się znalazł, uświadamiają mu, że świat jest zupełnie inny, niż do tej pory sądził młody chłopak. Kordian odwiedza Londyn, Dover, Włochy i Watykan. Dowiaduje się, że światem rządzą pieniądze, że literatura prezentuje zniekształcony obraz rzeczywistości i że ówczesny papież nie popiera niepodległościowych dążeń Polaków. Ostatecznie bohater na szczycie Mont Blanc znajduje swój cel: chce poświęcić się dla dobra narodu.

• (L) Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy

Powieść przygodowa opowiada historię Stasia i Nel, którzy zostali porwani i muszą wędrować przez rozległe obszary Afryki oraz stawiać czoła niebezpieczeństwom. Podróż ta miała szczególne znaczenie dla chłopca. Opiekując się młodszą przyjaciółką i wielokrotnie stając w jej obronie, Staś dojrzał, zmierzył się z własnymi słabościami i stał się odpowiedzialnym mężczyzną.

• (L) Jan Parandowski, Przygody Odyseusza

Historia bohatera spod Troi opowiada o podróży, jaką Odyseusz odbył wbrew własnym zamiarom. Zamiast powrócić do domu w Itace, tułał się po świecie, spotykając między innymi cyklopa, czarodziejkę Kirke, nimfę Kalipso czy księżniczkę Nauzykaę. Długa podróż pozwoliła bohaterowi poznać świat i doświadczyć niezwykłych przygód. Dzięki swojemu uporowi i łaskawości bogów (którzy w końcu zaczęli mu sprzyjać) Odyseusz po wielu latach powrócił do żony i syna.

• (L) Antoine de Saint-Exupéry, Mały Książę

Podróż Małego księcia opisana w baśni jest nie tylko podróżą w przestrzeni. Odwiedzając planety i spotykając ich mieszkańców, bohater poszukuje odpowiedzi na pytania o sens życia, o wartości, o istotę miłości i przyjaźni. Doświadczenia nabyte podczas tej drogi pozwoliły chłopcu odnaleźć te odpowiedzi. Książka – mimo baśniowej konwencji – porusza istotne kwestie związane z życiem i kondycją człowieka w świecie, dlatego nie należy jej traktować jak historii dla dzieci, lecz – aby odczytać ją właściwie – trzeba odnaleźć w niej ukryte znaczenia i przesłania.

• (L) Jonathan Swift, Podróże Guliwera

Oświeceniowa powieść spełnia zasady powieści podróżniczej. Główny bohater odwiedza rozmaite krainy i przeżywa dziwne lub niebezpieczne przygody, spotykając się z nieznanymi mu zwyczajami i przekonaniami. W opisie poznawanych przez Guliwera miejsc możemy dostrzec elementy ironii i satyry. Autor, prezentując niezwykłe losy bohatera, stworzył krytyczny obraz cywilizacji XVIII wieku. Podróże zaś są pretekstem do ukazania śmiesznych, niewłaściwych, a czasem niepokojących postaw prezentowanych w ówczesnych społeczeństwach europejskich.

• (O) Vincent Van Gogh, Para butów

Na obrazie Vincenta Van Gogha widzimy parę znoszonych butów, wyglądających tak, jakby ich właściciel przeszedł wiele kilometrów niełatwych szlaków. Jeśli potraktujemy to dzieło dosłownie, możemy mówić o trudach wędrówki po nieubitych drogach, zapewne leśnych czy polnych, o niewygodzie, ale też o nowo odkrytych miejscach, do których być może trafiał podróżny. Jeśli jednak przyjmiemy, że buty i ich stan są metaforą, wtedy dojdziemy zapewne do wniosku, że przedstawiają one ludzkie życie – czyli wędrówkę po nieznanych drogach, często niebezpieczną, zaskakującą, pouczającą i wymagającą od człowieka wielu poświęceń i kończącą się tym, że człowiek odchodzi, a buty pozostają bez swojego właściciela.

• (L) Juliusz Verne, W osiemdziesiąt dni dookoła świata

Znana wszystkim historia zakładu angielskiego dżentelmena Fileasa Fogga, który chciał udowodnić, że okrąży kulę ziemską w ciągu 80 dni, jest pretekstem do ukazania potęgi rozumu człowieka. Bohater, opierając się na obliczeniach i korzystając z dostępnych środków komunikacji, pokonuje kolejne mile, poznając nowe kultury i ciekawych ludzi. Kontynuując podróż, bohater myśli przede wszystkim o wygranej, ale wraz z rozwojem akcji zaczyna traktować ją również jako okazję do przewartościowania swojego życia.

• (F) Prosta historia (USA 1999), reż. David Lynch

Powolna, alegoryczna opowieść o podróży, jaką odbywa starszy człowiek, by pojednać się z bratem, ukazuje siłę ducha, moc przebaczenia i potęgę miłości, która dodaje człowiekowi sił do czynienia dobra. Podróż głównego bohatera pozwala na refleksję na temat życia, a jednocześnie przedstawia szeroki portret Ameryki i jej mieszkańców – prostych, zwyczajnych ludzi, którzy mają w sobie wiele dobrych cech. Film Lyncha reprezentuje gatunek kina drogi.

• (L) John R. R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem

Książka opisuje wyprawę dzielnego hobbita do stóp Samotnej Góry w towarzystwie krasnoludów i czarodzieja Gandalfa. Nietypowa dla hobbickiej rasy aktywność, jaką jest podróżowanie, okazuje się dla Bilba fascynująca i pouczająca zarazem. Podczas tej niebezpiecznej i pełnej przygód wędrówki bohater odkrywa swoją odwagę, spryt i umiejętności, o których dotąd nie wiedział. Jego szlachetność i lojalność wobec towarzyszy nie raz ratuje im życie. A skarb znaleziony w jaskiniach Smauga na zawsze zmieni losy Bilba i całego Sródziemia.

• (F) Hobbit. Niezwykła podróż, Hobbit. Pustkowie Smauga, Hobbit. Bitwa Pięciu Armii (Nowa Zelandia, USA 2012, 2013, 2014), reż. Peter Jackson

Trylogia filmowa twórcy Władcy pierścieni przedstawia losy Bilba opowiedziane przez Tolkiena. Jackson rozwinął jednak niektóre wątki, a podróż w jego ujęciu stała się jeszcze bardziej porywająca i niezwykła. Dzięki efektom wizualnym, niesamowitej scenografii i kostiumom oraz świetnie zagranej roli Bilba (Martin Freeman) przygody Bilba zachwycają rozmachem i jeszcze wyraźniej ukazują przemianę, jaką przeszedł mały i niepozorny z początku hobbit.

Bogatszy, piękniejszy, wspanialszy! – „Hobbit. Pustkowie Smauga”

HOBBIT. BITWA PIĘCIU ARMII Petera Jacksona

 9,967 total views,  6 views today